ประวัติอำเภอบรรพตพิสัย จังหวัดนครสวรรค์
ประวัติความเป็นมา
เดิมตั้งอยู่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำปิง คือบ้านคลองมะเดื่อหมู่ 5 ตำบลตาสัง ต่อมาปี 2453 ได้ยกฐานะเป็นอำเภอ และได้ย้ายมาอยู่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำปิงที่บ้านสัมเสี้ยว หมู่ 2 ต.ท่างิ้ว
ประวัติความเป็นมาของชื่อ
ในท้องที่ มีภูเขาที่ชื่อว่าเขาหน่อและอีกหลายลูกอยู่ใกล้เคียงกัน มองเห็นคล้ายพระปรางค์ตั้งเรียงรายเป็นระเบียบ ดูสวยงาม อยู่ที่บ้านเขาหน่อ หมู่ 2 ตำบลบ้านแดน จึงเรียกว่าบรรพตพิสัย
คำขวัญประจำอำเภอ
กรุงเก่าแม่ศรีเมือง ลือเลืองฝูงค้างคาว เขาหน่อแพรวพราว สายน้ำยาวนามแม่ปิง
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอบรรพตพิสัยตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง ดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอบึงสามัคคี (จังหวัดกำแพงเพชร) และอำเภอบึงนาราง (จังหวัดพิจิตร)
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอโพทะเล (จังหวัดพิจิตร)
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเก้าเลี้ยว อำเภอเมืองนครสวรรค์ และอำเภอลาดยาว
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอขาณุวรลักษบุรี (จังหวัดกำแพงเพชร)
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอบรรพตพิสัยแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 13 ตำบล 117 หมู่บ้าน ได้แก่
- ท่างิ้ว 8 หมู่บ้าน
- บางตาหงาย 7 หมู่บ้าน
- หูกวาง 4 หมู่บ้าน
- อ่างทอง 6 หมู่บ้าน
- บ้านแดน 9 หมู่บ้าน
- บางแก้ว 8 หมู่บ้าน
- ตาขีด 8 หมู่บ้าน
- ตาสัง 11 หมู่บ้าน
- ด่านช้าง 13 หมู่บ้าน
- หนองกรด 15 หมู่บ้าน
- หนองตางู 13 หมู่บ้าน
- บึงปลาทู 9 หมู่บ้าน
- เจริญผล 6 หมู่บ้าน
การปกครองส่วนท้องถิ่น
- ท้องที่อำเภอบรรพตพิสัยประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 14 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลตำบลบรรพตพิสัย ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลท่างิ้วและตำบลเจริญผล
- เทศบาลตำบลบ้านแดน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านแดนทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลท่างิ้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่างิ้ว (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบรรพตพิสัย)
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางตาหงาย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางตาหงายทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลหูกวาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหูกวางทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลอ่างทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลอ่างทองทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางแก้วทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลตาขีด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตาขีดทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลตาสัง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตาสังทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลด่านช้าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลด่านช้างทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกรด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองกรดทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองตางู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองตางูทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบึงปลาทู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบึงปลาทูทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลเจริญผล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเจริญผล (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบรรพตพิสัย)
เศรษฐกิจ
อาชีพหลัก
ทำนา ทำไร่ ทำสวน
อาชีพเสริม
การประมงเลี้ยงปลา เลี้ยงสัตว์ปีก งานฝีมือ แปรรูปอาหาร
ธนาคาร
- ธนาคารธกส. โทร. 0-5624-9337-8
- ธนาคารออมสิน โทร. 0-5624-9333
- ธนาคารกสิกรไทย โทร. 0-5624-9073
การเกษตร
ข้าว, ข้าวโพด, มันสำปะหลัง, อ้อย, เผือกหอม, ถั่วเขียวผิวมัน
ทรัพยากรธรรมชาติและแหล่งน้ำที่สำคัญ
1. เขาหน่อ เป็นภูเขา ที่สามารถใช้หินในการก่อสร้างและมีหินอ่อนที่มีคุณภาพดีในเขต ต.บ้านแดน
2. แม่น้ำปิง คลองวังยางคลองกระถิน คลองน้ำหัก คลองหนองขวัญ คลองตั้วเกา คลองวัดโบสถ์
สถานที่ท่องเที่ยว
- เขาหน่อ-เขาแก้ว อยู่ริมทางหลวงสายพหลโยธิน ช่วงนครสวรรค์-กำแพงเพชร ในท้องที่ตำบลบ้านแดน อำเภอบรรพตพิสัย ระยะทางจากตัวจังหวัดประมาณ 45 กิโลเมตร และจากตัว ที่ว่าการอำเภอบรรพตพิสัยประมาณ 18 กิโลเมตร เขาหน่อเป็นเขาหินปูนที่มีวัดเขาหล่ออยู่เชิงเขา มีบันไดขึ้นสู่ถ้ำบนยอดเขาและมีพระพุทธรูป นอนองค์ใหญ่อยู่ปากถ้ำ เมื่อครั้งพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 เสด็จภาคเหนือทางชลมารคสายแม่น้ำปิง เคยทรงประทับพักแรม ต่อมาจังหวัดได้สร้างพระบรมรูป ไว้เป็นอนุสรณ์ บริเวณเชิงเขามีฝูงลิง จำนวนมากคอยรับอาหารจากนักท่องเที่ยวที่มาเยือน นอกจากนี้เวลาเย็นจะมองเห็นฝูงค้างคาวที่อาศัยอยู่ตามถ้ำน้อยใหญ่ ในภูเขาบินออกไปหากิน ดูเป็นสายยาวสีดำอยู่บนท้องฟ้า
- วัดเทพนิมิตทรงธรรม หรือ วัดเขาถ้ำบ่อยา วัดเทพนิมิตทรงธรรม (ถ้ำบ่อยา) เป็นวัดหนึ่งที่มีชื่อเสียงในจังหวัดนครสวรรค์ และเป็นที่นับถือของคนในท้องถิ่นและต่างถิ่น ทางเข้าวัดสามารถนำรถยนต์เข้าไปได้โดยใช้เวลาเดินทางจากตัวเมืองนครสวรรค์ประมาณ 1 ชั่วโมง 30 นาที วัดเทพนิมิตทรงธรรม (ถ้ำบ่อยา) เป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จัก อีกแห่งหนึ่งของจังหวัดนครสวรรค์ ในถ้ำมีความงามของหินที่อยู่ในถ้ำและมีความเชื่อของชาวบ้านว่าในถ้ำมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์คอยคุ้มครองรักษาถ้ำนี้อยู่
แหล่งอ้างอิง :
https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%A0%E0%B8%AD%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%9E%E0%B8%95%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%A2
– http://rdi.nsru.ac.th/knowledge/district005.php
– https://www.sawadee.co.th/thai/nakhonsawan/attractions.html
– http://www.oceansmile.com/N/Nakhonsawan/Nakhonsawan4.htm
– https://thailandtourismdirectory.go.th/th/info/search/list?search=%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%9E%E0%B8%95%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%A2&province=60&maintype=M1&lat=15.6924&lng=100.1812
