เมืองโบราณจันเสน และพิพิธภัณฑ์จันเสน
เมืองโบราณจันเสน สันนิษฐานว่าอยู่ในสมัยทวารวดี มีคูเมืองเป็นเนินดินโดยรอบเป็นรูปสี่เหลี่ยม แต่มุมทั้งสี่เป็นรูปมนจนเกือบเป็นวงกลม ล้อมรอบด้วยคูเมืองซึ่งกว้างประมาณ 20 เมตร ปัจจุบันยังมีสภาพเป็นที่ลุ่มน้ำขัง แต่ยังเป็นร่องรอยพอมองเห็นร่องรอยรูปร่างของคูเมืองได้อย่างชัดเจน ส่วนบริเวณภายในคูเมืองดังกล่าวมีลักษณะเป็นเนินสูงกว่าพื้นที่รอบนอก คูเมือง ชาวบ้านเรียกว่า “โคกจันเสน” ขอบเขตเมืองโบราณมีความยาวประมาณ 800 เมตร กว้าง 700 เมตร คิดเป็นเนื้อที่ประมาณ 300 ไร่เศษ ในบริเวณเมืองโบราณได้ขุดพบโบราณวัตถุหลายอย่าง ประเภทที่ทำด้วยเศษดินเผา อาทิ พระพิมพ์ต่าง ๆ ตุ๊กตา ตะเกียง ประเภทที่ทำด้วยหิน ได้แก่ ฐานบัว ธรรมจักร ขวานหินขัดที่ทำด้วยโลหะ มีตุ้มหูทำด้วยตะกั่วหรือดีบุก ใบหอกที่ทำด้วยสำริด ปัจจุบันโบราณวัตถุดังกล่าวเก็บรักษาไว้ที่ พิพิธภัณฑ์จันเสน ซึ่งตั้งอยู่ในวัดจันเสน
พิพิธภัณฑ์จันเสน เริ่มก่อตั้งโดยพระครูนิสัยจริยคุณ หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า “หลวงพ่อโอด” ได้มีดำริที่จะสร้างพระมหาธาตุเจดีย์ ขึ้นเพื่อให้เป็นศูนย์กลางชุมชน ภายในจัดให้มีส่วนที่เป็นพิพิธภัณฑ์ เพื่อใช้แสดงเรื่องราวของจันเสนในอดีตพร้อมกันไปด้วย พระครูนิวิฐธรรมขันธ์ หรือหลวงพ่อเจริญเจ้าอาวาสรูปต่อมาเป็นกำลังสำคัญที่สานต่องานพิพิธ ภัณฑ์จนสำเร็จ โดยงบประมาณที่ก่อสร้างนั้นได้มาจากแรงศรัทธาของประชาชนทั้งสิ้น ไม่ต้องใช้งบประมาณของ ภาครัฐเลยพิพิธภัณฑ์จันเสนเริ่มเปิดให้บริการตั้งแต่ปี พ.ศ. 2539 เป็นต้นมา โดยในวันที่ 14 กรกฏาคม 2542 สมเด็จพระเทพรตนราชสุดา เสด็จเปิดพิพิธภัณฑ์ จันเสนอย่างเป็นทางการ และทอดพระเนตรภายในพิพิธภัณฑ์ อย่างทั่วถึง ยังความปลาบปลื้มมาสู่พสกนิกรชาวชุมชนจันเสนอย่างยิ่ง การเข้าชมพิพิธภัณฑ์ จันเสนจะมียุวมัคคุเทศก์บรรยายนำเข้าชมให้ความรู้อย่างละเอียดทีเดียว
การเดินทางไปยังเมืองโบราณจันเสน และพิพิธภัณฑ์จันเสน
- จากกรุงเทพฯใช้ทางหลวงหมายเลข 32 เลี้ยวซ้ายเข้าอินทร์บุรี (ทางหลวงหมายเลข 11) เลี้ยวขวาเข้าทางหลวงหมายเลข 3196 เลี้ยวซ้ายตรงป้ายวัดจันเสนเข้าไปอีกประมาณ 1 กิโลเมตร ข้ามทางรถไฟแล้วเลี้ยวซ้ายเข้าวัดจันเสน
- จากนครสวรรค์ใช้ทางหลวงหมายเลข 32 มุ่งสู่จังหวัดชัยนาท ระยะทางประมาณ 52 กิโลเมตร เลี้ยวซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข 1 มุ่งหน้าอำเภอตาคลี ระยะทางประมาณ 7 กิโลเมตร เลี้ยวขวาเข้าทางหลวงหมายเลข 3196 ระยะทางประมาณ 28 กิโลเมตร เลี้ยวขวาก่อนข้ามทางรถไฟเข้าไปอีก 1 กิโลเมตร สู่วัดจันเสน
กิจกรรมที่น่าสนใจในเมืองโบราณจันเสน และพิพิธภัณฑ์จันเสน
ชมพิพิธภัณฑ์ – ชมเมืองโบราณ
สิ่งน่าสนใจอื่นๆในเมืองโบราณจันเสน และพิพิธภัณฑ์จันเสน
- ส่วนยอดของมณฑปเจดีย์จะบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ
- องค์เรือนธาตุประดิษฐาน “หลวงพ่อนาค” พระพุทธรูปปางนาคปรกที่นำมาจากเมืองลพบุรี เพื่อให้เป็นพระพุทธรูปสำคัญของชุมชน
- อาคารส่วนฐานของพระมหาเจดีย์ เป็นที่ประดิษฐานรูปปั้นของท่าน และเป็นพิพิธภัณฑ์เมืองจันเสน
- พระมหาธาตุเจดีย์จันเสน อยู่ในห้องชั้นฐานของพระมหาธาตุเจดีย์ การออกแบบได้ใช้ลักษณะของสถูปในสมัยทวารวดีเป็นพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบ ใช้รายละเอียดของลวดลายทางสถาปัตยกรรมในสมัยทวารวดี ซึ่งมีคำจารึกที่ฐานพระมหาธาตุเจดีย์ศรีจันสน ให้ผู้สนใจได้อ่านประวัติความเป็นมาด้วย
ช่วงเวลาที่เหมาะสม สำหรับการมาท่องเที่ยวเมืองโบราณจันเสน และพิพิธภัณฑ์จันเสน
ตลอดทั้งปี
คำแนะนำในการท่องเที่ยว
พิพิธภัณฑ์นี้ เปิดให้เข้าชมในวันเสาร์-อาทิตย์ ผู้ที่ต้องการเข้าชมในวันธรรมดา สามารถติดต่อทางวัดให้เปิดเข้าชมได้ มีเยาวชนอาสาสมัครจากโรงเรียนวัดจันเสน และโรงเรียนจันเสนเอ็งสุวรรณอนุสรณ์ บริการนำเที่ยวภายในบริเวณเมือง และนำชมภายในพิพิธภัณฑ์ด้วย สอบถามรายละเอียดโทร. 0 5633 9115-6 นอกจากนี้ในวัดยังมีการรวมกลุ่มของสตรีบ้านจันเสนเพื่อทอผ้าด้วยกี่กระตุก และจัดตั้งเป็นศูนย์จำหน่ายภายในวัดด้วย ผ้าทอส่วนใหญ่เป็นผ้าฝ้าย ผ้าทอมัดหมี่จันเสน และผ้ามัดย้อม
หมายเลขโทรศัพท์ที่สำคัญ
- ศูนย์ข้อมูลท่องเที่ยวจังหวัดนครสวรรค์ อาคารองค์การบริหารส่วนจังหวัดนครสวรรค์ โทร. 0-5622-1602, 0-5622-1034, 0-5622-1656 ต่อ 114 โทรสาร 0-5623-1841, 0-5622-162 ต่อ 111
- สำนักงานการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ภาคกลาง เขต 7 ถนนรอบวัดพระธาตุ อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี (รับผิดชอบจังหวัดลพบุรี สิงห์บุรี ชัยนาท อุทัยธานี นครสวรรค์) โทร. 0-3642-2768-9 โทรสาร 0-3642-4089
รูปภาพ 1. http://www.sadoodta.com